وأنزلنا من المُعْصِراتِ ماءً ثجّاجا؛ و از ابرهاي متراكم، آبي سخت روان و ريزان فرو فرستاديم.
(سوره نبأ، آيه 14)
تراكم پذيرفت آنگه سحاب به لطفش فرو ريخت باران آب1
مقصود از اعجاز علمي قرآن، آن نيست كه قرآن كتابي است كه فرمول‌هاي علمي ارائه داده است، بلكه مقصود آنست كه گوينده اين كلام، كسي است كه بر همه اسرار طبيعت آگاه است و در لابلاي آيات كتابش به تناسب، به بيان برخي از ابعاد علمي جهان پرداخته است.
از اين روي يكي از اسرار بلند طبيعت در آيه بالا بيان شده است. در اينجا قرآن نام خاصي براي ابر انتخاب كرده است كه حاكي از عصاره‌گيري و در حال تقطير بوده است. از آنجا كه هر كس ريزش باران را از ابر، قابل تشبيه به چلاندن اسفنج خيس شده مي‌بيند، بنابراين ابر متراكم و در حال چلانده شدن، ذكر شده است.2
در اين آيه مباركه چند نكته علمي نهفته است:
1. ابرهاي متراكم كه از كلمه «معصرات» معلوم مي‌شود و در اثر بادها و طوفان‌هاي دريايي به وجود مي‌آيند.
2. بادها و طوفان‌ها در چگونگي ريزش باران دخالت دارند.
3. تا ابرها به حد لازم متراكم نشوند، بارش باران امكان ندارد.
امام سجاد(ع) در دعاي طلب باران كه در صحيفه سجاديه آمده است مي‌فرمايند: بارالها! ما را به وسيله باران سيراب نما و رحمتت را به وسيله بارانت بر ما منتشر ساز، باراني كه از ابرهاي رانده شده دانه بريزد… از ابرهايي متراكم، گوارا، آرامش بخش و خروشان، بدون آنكه طول مدت بارش آن ملالت آور و برقش فريبنده و بيهوده باشد….
توضيح آنكه: معصرات، جمع «معصر»از ماده «عصر» به معني فشار است و آيه بالا، اشاره به «ابرهاي باران زا» دارد. گويي خودش را مي‌فشارد تا آب از درونش فرو ريزد و «اعصار» در لغت به معني گردباد است كه به هنگام وزش باد از دو سوي مخالف تشكيل مي‌شود و به شكل عمودي است كه يك سر آن به زمين چسبيده و سر ديگر آن در آسمان است.3
بنابراين معصرات يعني ابرهايي كه به اندازه كافي فشرده و متراكم شده‌اند و آماده ريزش باران‌اند. چنانكه گفته‌اند: ابر حمل آب مي‌كند، سپس باد آن را مي‌فشرد و جاري مي‌سازد؛ مثل آبي كه از فشردن لباس و پيراهن جاري مي‌شود.4
«ثجّاجاً» از ماده «ثجّ»، به معني فرو ريختن آب به صورت پي در پي و فراوان است و چون «ثجّاج» صيغه مبالغه است، كثرت و فزوني بيشتري را بيان مي‌كند.5
مناطق مختلف زمين و نيز بادهاي موسمي كه در مناطق مختلف و زمان‌هاي گوناگون مي‌وزند باعث تحولات عظيم در زمين مي شوند و در اقيانوس‌ها خروارها آب را به شكل ستون مدوري بلند كرده و بدين وسيله آب دريا را با خود بالا مي‌برند.و در اين ميان به محض برخورد با محيطِ سرد، بخار مجاور سرما به تناسب ميزان سردي محل عبور، به صورت قطرات باران يا برف و يا دانه‌هاي تگرگ به زمين فرو مي‌ريزند. بنابراين:
1. طوفان‌ها و گردبادها در توليد باران‌هاي سيل‌آسا دخالت دارد.
2. گردبادها و جريان‌هاي جوّي، نوع باران را تغيير مي‌دهند.
3. تا بخار آب به مناطق سرد نرسد و هوا از آنها پر نشود، مايع نمي‌شوند و نزول باران ممكن نخواهد شد.6
بايد توجه داشت كه اين سخن قرآن در برابر برداشت‌هاي خرافي جاهليت كه معتقد بودند: زماني كه فرشته‌اي موكل بر ابرها تازيانه مي‌زند، رعد، فرياد مظلومانه ابر؛ و باران، اشك‌هاي آن است، به تبيين علت واقعي و بيان علمي رگبارهاي باران پرداخته است. نكته‌اي كه بعد از چهارده قرن با تحقيقات فراوان، محققان به آن رسيده اند.
1. ترجمه منظوم قرآن، اميد مجد.
2. باد و باران در قرآن، ص128.
3. شرح و تفسير لغات قرآن، ج3، ص183 ـ 184.
4. فرهنگ لغات قرآني، ص 209.
5. شرح و تفسير لغات قرآن، ج1، ص306.
6. خلاصه و برگرفته شده از: اعجاز قرآن از نظر علوم امروزي، ص 87 تا 90.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر